Skip to main content

De wederopbouw van Europa

1945 – Europa ligt in puin en heeft een tekort aan voedsel, brandstof en huisvesting. Er is een wanhopige behoefte aan overlevingsstrategieën en de oorlogsrantsoenering wordt voortgezet zodat ten minste in de basisbehoeften kan worden voorzien. Er zijn miljoenen vluchtelingen, ballingen en ontheemden, allemaal op zoek naar een toevluchtsoord. Europa is grotendeels afhankelijk van de buitenwereld voor hulp.

De koude oorlog

In de periode 1945-1949 ontstond er tussen de voormalige geallieerde machten een diepe kloof over alle internationale kwesties, waarbij de VS, Groot-Brittannië en Frankrijk lijnrecht tegenover de Sovjet-Unie kwamen te staan. Scherpe ideologische tegenstellingen tussen liberale democratieën in het Westen en het communisme in het Oosten staken opnieuw de kop op en vergrootten de kans op een nieuwe wereldoorlog.

De opbouw van de verzorgingsstaat

In de jaren vijftig en zestig verbeterden de leefomstandigheden van de meeste mensen in heel Europa aanzienlijk. De economische groei en het ontstaan van de verzorgingsstaat leidden tot betere huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening.

In West-Europa ging overheidsplanning hand in hand met wederopbouw van de particuliere sector. Binnen de communistische invloedssfeer controleerden door de staat geleide planeconomieën alle nationale hulpbronnen en mengden zich naar believen in het dagelijks leven van de burgers. De verschillen tussen markt- en centraal geleide economieën waren onmiskenbaar.

Miljpalen van de Europese Integratie I

De controle van de Sovjet-Unie over Oost-Europa en het krachtenspel met de Verenigde Staten na de Tweede Wereldoorlog leidden tot het ontstaan van twee nieuwe begrippen - het IJzeren Gordijn en de Koude Oorlog. Met Amerikaanse steun verbeterden de omstandigheden voor nauwere samenwerking in West-Europa.

De herinnering aan de Shoah

Doodzwijgen, niet erkennen, verdringen; zo werd na de oorlog omgegaan met de holocaust, in het Hebreeuws 'shoah' genoemd.

Staten probeerden wanhopig hun zelfvertrouwen terug te winnen, negeerden hun gevoelens van schuld en medeplichtigheid en gaven zich over aan hun eigen herinneringen van lijden en ontberingen. De nieuwe realiteit van de Koude Oorlog maakte het makkelijker om weg te kijken van de fouten uit het verleden.

Vandaag de dag vormt de erkenning van deze verschrikkelijke misdaad tegen de menselijkheid echter de kern van de discussies over een gedeelde Europese herinnering.